Xuyên Tâm Liên – vị thuốc dùng hỗ trợ điều trị Covid 19 và những điều chưa biết

Những ngày gần đây khi diễn biến dịch Covid trên Thế giới và tại Việt Nam đang trong giai đoạn vô cùng nguy hiểm, số ca nhiễm Covid tăng lên từng ngày, các chủng virus biến đổi không ngừng. Bên cạnh những biện pháp xử lý nhanh, mạnh, triệt để của Chính phủ trong công tác dập dịch tại những vùng có ca nhiễm, việc tiến hành tiêm Vacxin phòng Covid cũng được tiến hành 1 cách gấp rút. Để hỗ trợ điều trị covid, Bộ y tế đã ban hành công bố sử dụng phối hợp Xuyên Tâm Liên kết hợp hỗ trợ điều trị các triệu chứng của bệnh nhân nhiễm Covid. Vậy tác dụng của vị dược liệu Xuyên Tâm Liên là gì? Nó có tác dụng như thế nào trong điều trị Covid? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.

Xuyên Tâm Liên: đặc điểm thực vật, phân bố của dược liệu

Xuyên Tâm Liên còn có tên gọi khác là khổ đản thảo, tên la tinh: Andrographis paniculata (Bum.f.) Nees, họ Ô rô (Acathaceae).

Cây mỗi năm mọc một lần cao khoảng 40 – 100 cm có nhiều cành, lá đối xứng màu xanh hơi nhọn, hoa màu trắng. Quả khô tự mở. Cây được trồng bằng hạt, ở nơi ưa ánh sáng. Xuyên Tâm Liên được trồng ở 1 số nước như Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan…

Bộ phận dùng làm thuốc là phần trên mặt đất. Sau khi thu hái rửa sạch, thái khúc phơi hoặc sấy khô. Dược liệu có vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng, giảm đau, một thời gắn bó với tủ thuốc gia đình, trạm xá và cả một số bệnh viện ở nước ta. Nó được dùng thay thế kháng sinh cho nhiều bệnh kèm theo sốt do cả vi khuẩn và virus.

Tác dụng theo y học cổ truyền

Y học cổ truyền sử dụng Xuyên Tâm Liên điều trị các chứng cảm mạo phát sốt; bệnh đường tiêu hóa, viêm dạ dày, đại tràng; bệnh đường hô hấp, viêm A mi đan, viêm hầu họng, viêm phổi; bệnh Lao Phổi; bệnh đầu đanh do nhiệt độc, các bệnh viêm nhiễm ngoài da; rắn độc cắn tổn thương. Ngày dùng 10 -15g lá khô, sắc uống, nước sắc chia làm 3 phần, uống trong ngày, uống trước khi ăn. Nếu dùng thuốc Xuyên Tâm Liên tán bột: mỗi lần dùng 2 – 4g, ngày uống 3 lần hòa với nước để chiêu thuốc (Theo GS. Đỗ Tất Lợi – Cây thuốc và động vật làm thuốc Việt Nam tập 2, trang 1142-1143).

Y học cổ truyền Trung Quốc dùng Xuyên Tâm Liên điều trị cảm cúm với sốt, viêm họng, viêm thanh quản, loét miệng, tiêu chảy.

Tại Ấn Độ, Xuyên Tâm Liên thường được dùng trị rắn và các loại sâu bọ cắn, chữa rụng tóc, ho gà ở trẻ.

Những nghiên cứu theo y học hiện đại

Nghiên cứu thành phần hoá học Xuyên Tâm Liên có chứa 2 nhóm hoạt chất chính là Triterpenoid và flavonoid. Trong đó hoạt chất đáng chú ý hiện nay được khoa học quan tâm là andrographolide thể hiện hoạt tính chống SARS-CoV-2 trong ống nghiệm.

Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Scientific World Journa năm 2014 đã chỉ ra Andrographolide trong Xuyên Tâm Liên thể hiện các hoạt động dược lý đa dạng bao gồm: tác dụng chữa cảm cúm, chống viêm, chống ung thư, chống béo phì, chống tiểu đường, chống Virus cúm và các loại virus khác và các hoạt động khác.

Giải mã những tác dụng tuyệt vời của Xuyên Tâm Liên trên chủng virus SARS-CoV-2

Đặc biệt hiện nay những nghiên cứu về tác dụng của Andrographolide trên chủng virus SARS-CoV-2 càng được quan tâm hơn.

Trong 1 nghiên cứu gần đây nhất của tác giả Khanit Sa-ngiamsuntorn và các cộng sự, xuất bản tháng 4 năm 2021 đã chứng minh hoạt động chống lại virus SARS-CoV-2 của dịch chiết Xuyên Tâm Liên và hoạt chất Andrographolide. Để nghiên cứu xem chiết xuất Xuyên tâm liên và thành phần chính của nó là andrographolide có tiềm năng như tác nhân chống SARS-CoV-2 hay không, thí nghiệm đã được tiến hành trên các tế bào biểu mô phổi người Calu-3 bị gây nhiễm SARS-CoV-2 được xử lý trong 48 giờ với dịch chiết xuất Xuyên Tâm Liên ở nồng độ pha loãng (0,05–50 μg / mL) và andrographolide ở dải nồng độ (0,05–50 μM). Kết quả cho thấy cả chiết xuất xuyên tâm liên và andrographolide đều ức chế sự nhân lên của SARS-CoV-2 theo cách phụ thuộc vào liều lượng.

*Xuyên Tâm Liên và hoạt chất có tác dụng chống virus SARS – COV-2 trên tế bào phổi của người bị gây nhiễm.*

Trong 1 nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng Andrographolide hấp dẫn do cơ chế tác dụng tuyệt vời của nó. Khi hợp chất được phân tích bằng công cụ nghiên cứu mô phỏng cấu trúc 3D của Andrographolide đã gắn kết thành công với vùng ức chế của protease chính của virus SARS-CoV-2 với điểm gắn kết là -3.094357 Kcal / mol, từ đó nó có khả năng ức chế mạnh mẽ chủng virus SARS-CoV-2.

Từ những nghiên cứu trên và nhiều nghiên cứu khác được công nhận, hiện nay Xuyên Tâm Liên được sử dụng trong phác đồ điều trị Covid 19 của nhiều nước, rất nhiều sản phẩm có chứa Xuyên Tâm Liên xuất hiện ồ ạt trên thị trường. Dẫn đến sự khan hiếm nguồn dược liệu trên. Tại Thái Lan, Việt Nam và nhiều quốc gia khác tình trạng khan hiếm Xuyên Tâm Liên đang diễn ra do nhu cầu sử dụng tăng lên rất nhiều.

Chiết xuất Xuyên tâm liên và những điều cần chú ý

Tuy nhiên có một vấn đề đáng lưu ý ở đây là việc chiết xuất được hoạt chất Andrographolide từ Xuyên Tâm Liên không phải là điều dễ dàng. Thành phần hoạt chất có khả năng ức chế Covid 19 trong Xuyên Tâm Liên tan trong Ethanol (cồn) sôi, ít tan trong Ethanol, methanol, và hầu như ko tan trong nước, trong khi các sản phẩm hiện nay hầu hết chiết bằng nước nên việc hoạt chất có tác dụng được chiết ra với hàm lượng như thế nào là 1 điều khó đánh giá. Theo nghiên cứu của Ya-Qi Wang và các cộng sự đã chứng minh điều kiện thí nghiệm tối ưu, thu được kết quả tốt nhất là sử dụng chiết xuất chân không, khi sử dụng nhiệt độ sôi 65 ° C, nồng độ etanol 50%, thời gian chiết 16 phút, một chu kỳ chiết và tỷ lệ lỏng-rắn 12: 1.

Với những thông thông tin hữu ích về tác dụng tuyệt vời của Xuyên Tâm Liên trong việc hỗ trợ điều trị Covid vào thời điểm chưa có 1 loại thuốc đặc trị tiêu diệt virus SARS-CoV-2. Tuy nhiên chúng ta không nên quá ỷ lại vào sản phẩm mà lơ là cảnh giác phòng chống dịch, càng nên sáng suốt lựa chọn 1 sản phẩm có chất lượng. Chúc mọi người sức khoẻ và bình an!